Orta Anadolu’nun Boğazkale yakınlarında, sakin tepelerin arasında saklı olan Hattuşaş, bir zamanlar Hitit İmparatorluğu’nun siyasi ve dini kalbinin attığı yerdi. Geç Tunç Çağı’nda Mısır, Babil ve Asur gibi büyük güçlerle rekabet eden Hititler, Hattuşaş’ı hem idari merkez hem de kutsal bir şehir olarak inşa etmişlerdi.
Tarihsel Arka Plan
Hattuşaş’ın tarihi MÖ 17. yüzyıla kadar uzanır. Şehir, görkemli tapınakları, kraliyet sarayları, surlarla güçlendirilmiş kapıları ve ileri düzey kentsel planlamasıyla, çağdaşlarının çok ötesinde bir uygarlığın izlerini taşır. Hititler, Anadolu’da yasal sistem kuran ilk toplum olarak bilinir. İmparatorluk sınırları Batı Anadolu’dan Suriye ve Kuzey Mezopotamya’ya kadar genişlemiş, diplomatik tarih açısından büyük bir dönüm noktası olan Kadeş Antlaşması (MÖ 1259) ile de tarihte bilinen ilk barış anlaşmalarından birine imza atmışlardır.
Yaklaşık MÖ 1200’de, istilalar ve içsel çöküşler nedeniyle terk edilen Hattuşaş, uzun yüzyıllar boyunca unutulmuş, ancak 20. yüzyılın başlarında yapılan arkeolojik kazılarla gün yüzüne çıkmıştır. Bu keşifler, Hitit uygarlığının yalnızca Anadolu değil, dünya tarihi açısından da taşıdığı önemi ortaya koymuştur. 1986 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne alınan Hattuşaş, bugün küresel çapta korunması gereken kültürel bir miras olarak kabul edilmektedir.
Hattuşaş’ta Görülmesi Gereken Yapılar
Hattuşaş, adeta devasa bir açık hava müzesi niteliğindedir. Şehri ziyaret edenleri büyüleyen başlıca yapılar şunlardır:
-
Aslan Kapısı: Girişteki iki anıtsal aslan heykeli, koruyucu simgeler olarak tasarlanmıştır.
-
Kral Kapısı: Üzerindeki savaşçı kral rölyefiyle, imparatorluk gücünü ve otoritesini temsil eder.
-
Büyük Tapınak: Fırtına Tanrısı ile Güneş Tanrıçası’na adanmış olan bu yapı, kentin dini merkeziydi.
-
Yerkapı ve Sfensk Kapısı: Devasa toprak setin altındaki yapay geçit ve sfensk figürleri, savunma ve dini sembolizmi bir arada barındırır.
-
Büyükkale (Üst Şehir): Kraliyet saraylarının ve idari yapıların bulunduğu akropol, Hitit siyasal gücünün merkezini yansıtır.
Yazılıkaya: Kaya Tapınağı
Hattuşaş’ın birkaç kilometre uzağında yer alan Yazılıkaya, Hititlerin dini dünyasına ışık tutan bir açık hava kutsal alanıdır. Buradaki kaya kabartmaları, Hitit panteonunun tanrı ve tanrıçalarını ayrıntılı bir geçit töreninde betimler.
-
Galeri A, tanrıların sıralandığı görkemli kabartmalarla öne çıkar.
-
Galeri B, kraliyet ya da ruhani ritüeller için kullanıldığı düşünülen daha gizemli bir mekândır.
Yaklaşık üç bin yıl öncesine tarihlenen bu kabartmalar, hâlâ etkileyici canlılığını korumakta ve Hitit inanç sisteminin zenginliğini gözler önüne sermektedir.
